Artikel Guy Rutten in Huisarts en Wetenschap, nummer 8, 2021
Het artikel van Guy Rutten in H&W, nummer 8 // 2021, heeft bij een (groot?) aantal lezers onbegrip en verwarring gezaaid. In het artikel dat een samenvatting is van een publicatie in Diabetes Obesity & Metabolism wordt gesteld dat gewichtsverlies bij patiënten met type 2 diabetes niet altijd gunstig is. *1 Naar aanleiding van het H&W artikel komt de vraag naar voren of het nog wel opportuun is gewichtsvermindering na te streven bij patiënten met diabetes type 2. Weliswaar zijn gegevens beschikbaar gekomen die er op wijzen dat het niet bij alle personen met type 2 diabetes per se gunstig is om heel strikte gewichtsvermindering na te streven; niet duidelijk is echter wat daarvan de verklaring is noch om welke diabetespatiënten het precies gaat.
De uitkomsten van de in H&W gepresenteerde observationele studie zijn afgeleid uit data van de ADDITION-studie. De studiepopulatie bestond uit screen-detected diabetespatiënten, dus nieuwe bij screening gediagnosticeerde diabetespatiënten. De belangrijkste uitkomst is dat personen met bij aanvang een BMI < 30 kg/m2 en met ≥ 10% gewichtsverlies over de eerste 5 jaar een veel groter risico op sterfte hadden dan mensen bij wie het gewicht gelijk bleef. Verder bleek dat zowel gewichtsvermindering als -toename bij screen-detected diabetespatiënten waren geassocieerd met hogere mortaliteit maar niet met een hogere incidentie van CVD events; in het bijzonder was dit het geval bij diabetespatiënten zonder obesitas.
Een publicatie van data uit dezelfde ADDITION-studie wees uit dat gewichtsverlies van ≥ 5% gedurende het jaar na diagnose was geassocieerd met een lager risico op CVD events vergeleken met gelijk blijven van gewicht.*2
Voorts bleek uit een recente systematic review, waarin 14 observationele studies werden geïncludeerd, dat gewichtstoename is geassocieerd met verhoogd risico op CVD en mortaliteit maar dat er weinig data bekend zijn over het effect van interventies op gewichtsvermindering voor preventie van CVD. ‘Long-term follow-up of behavioural intervention studies is needed to understand effects on CVD and mortality and to inform policy concerning weight management advice and support for people with diabetes.’*3
De publicatie van Moazanni et al. beschrijft betere CVD uitkomsten bij gewichtstoename van > 5% (bij Iraanse type-2-diabetespatiënten), met name bij ouderen.*4
Al met al concludeert de Kwaliteitscommissie Diabetes dat vooralsnog niet geheel duidelijk is hoe de relatie tussen gewichtsverandering en mortaliteit en cardiovasculaire morbiditeit moet worden geïnterpreteerd. We dienen daarom terughoudend te zijn met het trekken van rigoureuze conclusies. Het is goed ons te realiseren dat nieuwe onderzoeksbevindingen niet zonder meer en niet onmiddellijk tot wijziging van de richtlijnen leiden. Vigerende richtlijnen waaronder de NHG-Standaard zullen worden aangepast indien daar voldoende evidence en onderbouwing voor is. ‘Further research is needed’. In afwachting daarvan is het goed te bedenken dat bij ‘breekbare’, oudere diabetespatiënten met matig overgewicht het niet noodzakelijk is (en mogelijk schadelijk?) kan zijn om zeer strenge gewichtsvermindering na te streven. Vooralsnog is het goed om de behandeladviezen uit de NHG-Standaard te blijven volgen.
Namens de Kwaliteitscommissie Diabetes Amstelland Zorg,
Paul Janssen
1 Strelitz J, Sharp SJ, Khunti K, Vos RC, Rutten GEHM, Webb DR, et al. Association of weight loss and weight loss maintenance following diabetes diagnosis by screening and incidence of cardiovascular disease and all-cause mortality: An observational analysis of the ADDITION-Europe trial. Diabetes Obes Metab. 2021;23:730-741.
2 Strelitz J, Ahern AL, Long GH, Hare MJL, Irving G, Boothby CE, et al. Moderate weight change following diabetes diagnosis and 10 year incidence of cardiovascular disease and mortality. Diabetologia. 2019;62:1391-1402.
3 Strelitz J, Lawlor ER, Wu Y, Estlin A, Nandakumar G, Ahern AL, et al. Association between weight change and incidence of cardiovascular disease events and mortality among adults with type 2 diabetes: a systematic review of observational studies and behavioural intervention trials. Diabetologia. 2021.
4 Moazzeni SS, Hizomi Arani R, Deravi N, Hasheminia M, Khalili D, Azizi F, et al. Weight change and risk of cardiovascular disease among adults with type 2 diabetes: more than 14 years of follow-up in the Tehran Lipid and Glucose Study. Cardiovasc Diabetol. 2021;20:141.