Wat doet een stoppen met roken-coach precies en wat kan die betekenen voor patiënten die willen stoppen?

We vroegen het aan Wendy Sneiders, POH-GGZ bij huisartsenpraktijk Westeinder in Aalsmeer. Tien jaar lang combineerde zij haar werk als praktijkondersteuner met het begeleiden van patiënten die wilden stoppen met roken. Inmiddels richt ze zich volledig op haar werk als POH-GGZ, maar haar ervaring als coach deelt ze graag.

Wat motiveerde je om je te specialiseren als stoppen-met-roken coach? En wat maakte het zo leuk om te doen?

“Stiekem is het een beetje een uit de hand gelopen hobby,” vertelt Wendy. “Tijdens mijn opleiding psychologie wilde ik graag mijn gesprekstechnieken oefenen. Dat kon via het rookstopspreekuur. Het bleek meteen effect te hebben: ik boekte resultaten en er was een hoog slagingspercentage. Dat gaf energie. Wat ik er vooral leuk aan vind, is de combinatie van kennisoverdracht én mentale ondersteuning.”

Hoe ziet een eerste gesprek er meestal uit?

“In het eerste gesprek draait het vooral om inventarisatie. Waarom wil iemand stoppen? Hoe belangrijk is het voor hem of haar? En is er al nagedacht over de manier waarop? Ik geef veel uitleg en tips, maar laat de keuze hoe te stoppen nog bij de patiënt. Soms rem ik patiënten zelfs een beetje af. Want bewustwording is de eerste stap – waarom rook je, wat doet het met je, welke manieren zijn er om te stoppen, en wat zijn de voordelen daarvan?”

Wat gebeurt er daarna?

“Bij het tweede gesprek heeft de patiënt er meestal goed over nagedacht en is er vaak al een plan. We stellen dan samen een stop- en actieplan op. Daarin bespreken we waar iemand mogelijk tegenaan loopt en hoe hij of zij daarmee om kan gaan. Het vervolgtraject is persoonlijk en op maat. Ik zie of spreek patiënten daarna vaak nog een aantal keer – soms telefonisch, soms op de praktijk. Ze delen hun ervaringen, en samen kijken we wat ze nodig hebben om vol te houden.”

Dat klinkt vrij uitdagend?

“Zeker. Veel patiënten komen met de wens om te stoppen, en je wilt ze goed begeleiden. Dat begint met een goede voorbereiding op het eerste gesprek. Maar ook daarna wil je vinger aan de pols houden en passende ondersteuning blijven bieden. Dat vraagt tijd en aandacht – vaak meer dan je vooraf verwacht. Maar juist dat persoonlijke contact maakt het werk waardevol.

En hoe ga je om met patiënten die toch vaak weer terugvallen? Hoe biedt je ondersteuning?

“Dat is soms best uitdagend. Er zijn patiënten die ik regelmatig opnieuw zie. Je hoopt natuurlijk dat je ze de juiste ondersteuning kunt bieden, maar het blijft zoeken naar wat voor die persoon werkt. Stress speelt vaak een grote rol bij terugval. Als iemand veel stressvolle situaties ervaart, wordt stoppen extra moeilijk. Toch blijf ik altijd positief en geduldig. Ik probeer het ook niet persoonlijk op te vatten als het niet lukt. Ik ondersteun waar ik kan, maar uiteindelijk bepaalt de patiënt zelf of het lukt om te stoppen.”

Er wordt tegenwoordig ook veel gevaped. Komen er al patiënten bij je die willen stoppen met vapen?

“Zeker, en zelfs best veel. Maar de begeleiding bij deze patiënten verschilt eigenlijk niet veel van die bij stoppen met roken. Wat opvalt, is dat het vaak jongeren zijn die uit zichzelf naar de praktijk komen – en zij kunnen er meestal behoorlijk goed van afkomen. Of dat komt door hun leeftijd of doordat ze nog niet zo lang vapen, weet ik niet zeker. Het is in elk geval mooi om te zien dat deze groep gemotiveerd is om te stoppen.

Heb je nog tips voor zorgverleners die stoppen-met-roken coach willen worden of dat al zijn?

“Oprechte interesse in de persoon tegenover je is het allerbelangrijkst. Weeg alles mee – daar valt echt winst te behalen. Als je weet wie je tegenover je hebt, wat iemand nodig heeft en hoe hij of zij het wil aanpakken, kun je de juiste ondersteuning bieden. Daarmee vergroot je de kans op blijvend resultaat!”

——————————————————————————————————————————————-

Dit interview maakte deel uit van de eenmalige Stoppen met roken nieuwsbrief die we in het kader van Wereld Niet Roken Dag (31 mei 2025) verstuurde. Wil jij als zorgverlener meer weten over de begeleiding van patiënten die stoppen met roken of vapen? Bezoek dan onze kennisbank voor meer informatie.

Op onze kennisbank vind je namelijk een overzicht van het stoppen-met-roken-aanbod in de regio waar je patiënten naartoe kunt verwijzen. Daarnaast hebben we een handig stroomdiagram toegevoegd met de titel ‘Kan de patiënt doorverwezen worden?’ en een document met instructies over hoe je kunt verwijzen. Ook vind je er tools ter ondersteuning van het gesprek over stoppen met roken of vapen, zoals:

• De praatplaat: Wat kom je tegen op de weg naar een rookvrij leven?
• Zakkaartje medicatie stoppen met roken en vapen
• Het zorgpad stoppen met roken: de stappen die je als zorgverlener doorloopt om een patiënt van A naar B te begeleiden